„СЈАЕ ОД УБАВИНА“, ТОА ЌЕ ВИ ГО КАЖЕ БУКВАЛНО СЕКОЈ ШТО БИЛ ВО ФРАНЦУСКАТА МЕТРОПОЛА ЗА ВРЕМЕ НА ПРАЗНИЦИТЕ, ДОДЕКА Е АДВЕНТОТ, ВКЛУЧИТЕЛНО И ПРЕЧЕКОТ НА НОВА ГОДИНА, БЕЗ ИСКЛУЧОК НА ВЕРСАЈ, ОДДАЛЕЧЕН 17-ТИНА КИЛОМЕТРИ ОД НЕЈЗИНИОТ ЦЕНТАР. ДО НЕГО СЕ СТИГНУВА ПО АВЕНИЈАТА КОЈА ГО РАЗДЕЛУВА ГРАДОТ НА ДВА РЕЧИСИ ЕДНАКВИ ДЕЛА, СО МНОГУ СОДРЖИНА ВО СЕБЕ
Илуминациите се заштитен знак на Париз, меѓу другото. За време на празниците, четирите недели пред Божиќ, Раѓањето Христово и дочекот на Новата година, осветлено е буквално сè. И авенијата, по целата своја должина. Остава некој посебен впечаток. Се протега во правец на периферијата, кон запад. Минува и низ Версај, делејќи го на два речиси еднакви дела. Градот кој е всушност предградие на француската метропола се наоѓа на оддалеченост од 17-тина километри, поврзан директно со центарот. Има нешто повеќе од 83.000 жители. Неверојатно големата посетеност на културните, историските знаменитости, во кои предничи дворецот и неговата градина како целина, резултира со годишни приходи што предизвикуваат вртоглавица. Тие кои се постојано населени во него ќе ви кажат и дека богатството, материјалните добра што ги поседува, не може да се процени – нема цена. Одозгора и неговото минато, историјата е бескрајно, неизмерно скапа. За каприците на Луј XIV се раскажува по светот. Велат: да не бил таков каков што бил – своеволен, градот не би постоел. Имено, зад железната волја се криел цврстиот, силен карактер. Својата надмоќ ја олицетворил во Версај. Прво ќе го забележите дворецот, архитектурен проект на Jules Hardouin-Mansart, во чии рамки е градината, инаку дело на пејзажистот André Le Nôtre, а потоа и сè останато во градот. Неговиот чудесен блесок, раскошот послужил како инспирација за барокно нијансирање на Санкт Петербург, Лондон и Вашингтон. Великолепниот изглед на Версај за време на празниците го надополнуваат музичките шоуа, театарските претстави, а внимание предизвикуваат и настаните, случувањата во кои земаат учество и случајните посетители, минувачи, покажувајќи ги своите кулинарски вештини. Со големо уживање се вклучуваат и во мини-курсевите по слаткарство на отворено, како правење макарон-колачи на пример. Штом ќе падне мрак, палатата заличува на театар со многу танчари, пиротехничари, пејачи, музичари, мечувалци…, во присуство на Дедо Мраз. Овој пат шоуто е насловено „Le Parcours du Roi“ (Патувањето на кралот) и трае 22 дена, од 14 декември до 4 јануари. Секако, доброто празнично расположение може да се забележи и по улиците на градот, маркетите… Надвор се буквално сите, возраста е безначајна.
НАЈВИСОК ДОСТРЕЛ НА ФРАНЦУСКАТА УМЕТНОСТ ВО 17 ВЕК
Дворецот и градината, без исклучок на двата тријанона (големиот, наменет за госпоѓа Де Ментнон и малиот, за грофицата Дибари – омиленото престојувалиште на Марија Антоанета), привлекуваат голем број туристи. Се сметаат за највисок дострел на француската уменост во 17 век, чија главна карактеристика е претераниот декоративен раскош. Барокните зданија се отворени за посета секој ден, освен во понеделник. Влезот во градината е бесплатен, се плаќа само кога се одржуваат свечености. Без оглед на тоа што го симболизира апсолутизмот, целиот комплекс се најде во листата на светското наследство пред 45 години, во 1979-та. Претходно дворецот бил едноставен служел како ловечки дом. Сепак, во 1670-тите Луј XIV дал заповед за негово проширување. Луксузот се подразбирал, секако. На Jules Hardouin-Mansart му било допуштено буквално сè, немал никакво ограничување, освен да го заврши до 1682-ра кога се вселил. И во дневните и во спалните соби и во просториите за приеми…, декоративната уметност ја има заземено доминантната позиција. Непрестајното доградување финиширало со капелата и операта. Дворецот се протега на површина од 63.154 м², со вкупно 2.300 соби. Највпечатлива секако е просторијата со 357-те огледала чие производство му пркоси на венецијанското. Холот е познат и по 17-те сводови, 30-те слики на таваните, претставувајќи ги првите 18 години од владеењето на кралот Сонце. Ги одвојувал неговите од собите (одаите) на кралицата, со должина од 73 метри. Во исто време се користел за церемонијални средби, а тронот бил на самиот крај. Таму е потпишан и Версајскиот мировен договор, на 28 јуни 1919-та со што се стави крај на Првата светска војна. Од 1789-та повеќе не служел како седиште на власта. По желба на Луј-Филип во 19 век станал музеј со широки можности, се употребувал и за политички работи, во државен интерес. Така е и ден-денес. Исто и двете крила: северното и јужното. Некогаш првото било наменето за дворјаните, додека второто за членовите на владетелското семејство, принцовите и сл. Раскошот е одлика и на градината која некогаш опфаќала 8.000 хектари. Дел се користел за лов (шумата), другиот бил парк. Дури 77 хектари отпаѓаат на патеките обрабени со мермерни статуи. Заслугата е на пејзажистот André Le Nôtre што се грижел и за неа, откако ја направил. Кога времето е потопло, се приредуваат и незаборавни спектакли со водоскоците во придружба на барокна музика, огномет… Иако е малку настрана, во нејзин склоп е и зеленчуковата градина на која и натаму ù се одделува целосно внимание исто како и порано, за потребите на кујната. По волја на Луј XIV, агрономот Jean-Baptiste de La Quintine ја правел цели пет години, а потоа и го одгледувал зеленчукот со помош на други бавчанџии. Морало сè да биде свежо за приготвување. Склоноста кон експерименти довела и до нови, севозможни сорти.
Коњушниците, односно шталите за коњите на кралот Сонце, го инспирирале Бартабас (уметничко име) во 2003-та да стартува со „Académie équestre de Versailles“ за креативно јавање на коњи, расни – 30 на број. Викендите (сабота, 18:00 и недела, 15:00) се резервирани за „La Voie de l’écuyère“ во негова кореографија. Шоуто трае 60 минути, претставувајќи го поетичниот однос меѓу јавачите и коњите, а доколку имате време, посетете го и поранешното тениско игралиште. На 20 јуни 1789-та во него се собрале 578-те пратеници за да се заколнат дека никогаш нема да се распуштат додека не го донесат уставот на државата. Во текот на Француската револуција е претворен во музеј што работи и ден-денеска. Просторијата не се затоплува, нема парно греење. Како и да било, за долго сеќавање на посетата во дворецот, можете да си купите и сувенир, некоја мирислива свеќа, зошто да не и макаронс-колачи од „Ladurée“.
ВО ДУХОТ НА ВРЕМЕТО-МИНАТОТО ВИЗАВИ СЕГАШНОСТА
Врската меѓу дворецот и градината како целина со останатиот дел на Версај е одразена слика, рефлексија на минатото, вклучително и мегаломанските желби на Луј XIV. Апетитот не му се намалил воопшто ниту кога дошол да живее во дворецот. Ја изградил и околината. Ништо не ù оставил на случајноста. Едноставно сакал да контролира сè. Започнал со Нотр-Дам, некогаш таму имало поле. Вниманието сигурно ќе ви го сврти надалеку прочуената црква, поранешната жупа. И зградата во која се судело, заедно со затворот каде што се антикварниците, и куќите околу бунарот, и пасажот. Гужвите на пазарот се вообичаени, важи за еден од најпосетените во Île-de-France, регијата во која се наоѓа Версај. Многу народ има и на плоштадот. Само неколку блока подолу е „Lambinet“, сместен во истоимениот хотел од 18 век. За историјата на градот сведочи меѓу другото и богатството на музејските експонати, без исклучок на т.н. антикварен дистрикт со 50-тина продавници за стари предмети нема што нема.
Доколку сте во близина и можете убаво да ги слушнете звуците на оргулите, задолжително влезете во катедралата, ќе се воодушевите од уметничката дарба на старите мајстори. Се наоѓа во истоимената градска четврт Сен-Луј, подигната за да соодветствува по големина со Нотр-Дам. И покрај тоа што изградбата била проследена со разноразни перипетии, главната црква ја отворила вратата за верниците во 1789-та. Идејниот проект е на Jacques Hardouin-Mansart de Sagonne, внукот на Jules HardouinMansar. Веднаш по Француската револуција била реставрирана – поради оштетувањата, но претрпела и доста измени. Во 1906-та е класификувана како монумент од историско значење. Квартот ќе го познаете и по питорескноста, особено на местото каде што се пресечуваат Rue Royale и Rue d’Anjou. Прошетката по него ќе ве опушти, а доброто расположение со гаранција ќе ви се врати и доколку го посетите омиленото престојувалиште на Марија Антоанета. Дворот ја буди фантазијата, едноставно тера на сонување благодарејќи на лозовите насади, домашните животни, вештачкото езеро, потоците…, надвор од уличната врева. Поради нејзината колебливост го нарекуваат и Хамлет.
Поврзаностa на Версај и Париз е толку цврста што функционираат неразделно, и тоа во секој поглед. Интересите ќе ви го направат планот за движење, туристичката маршрута. Без исклучок и на Сена. Можете да ноќевате каде што ќе посакате, во кој било дел од француската метропола. Дури и во непосредна близина на дворецот, градината… Изборот на хотели е голем, навистина. Сместувачките капацитети се различни, согласно категоризацијата – со една, две, три, четири, пет ѕвезди. Може да се изнајми и стан, па дури и соба/кревет – букирањето е онлајн, а појадокот обично е вклучен во цената. Версај има ресторани во изобилство, буквално сите се извонредни по своите квалитети, независно дали се работи за ручек или вечера. Угостителските објекти се класифицираат и според кујната: вегетаријанска, интернационална, традиционална… Не изостанува ни брзата храна. Сепак, француските готвачи најмногу се ориентирани на сладокусците, лицата што уживаат во вкусовите. Многу од нив ја имаат освоено и престижната ѕвезда на „Мишелин“. Ресторанот на Гордон Рамзи ќе ве воодушеви и со неговиот ентериер како и „La Table du 11“ и „Bleue Blanche Rouge“. Резервацијата е задолжителна, мора да се направи, а ноќната забава, пак, обично се сведува на музички шоуа, театарски претстави…
Додека е адвентот, ги има на претек. Во стилот на европската уметност – барокот чија главна карактеристика е патетичноста и секако, претераниот декоративен раскош – погоден за празниците, во соодветство со нив.
ТОП НОВОСТИ
